Co łączy Castor Oil, Bobry i Olej Silnikowy Castrol Oil?

Czy to możliwe, że wyszukując informacji o Castor Oil, natrafiałeś na syntetyczne substytucje smarowe lub informacje o bobrach? Zapraszam do lektury zaskakujących związków i powiązań językowych, które wprowadzają w świat oleju rycynowego.

Co jest Castor Oil?

Jakie skojarzenia pojawiają się na nazwę Castor Oil? Może część osób 40/50+, przywoła dziecięce wspomnienia z obrazów animacji: Disneya, Hanna-Barbera, gdzie dla zgrywy lub kary „leczono” się łyżką tego gęstego, złotego rycynowego płynu. Po połknięciu specyfiku z etykietą Castor Oil, kierunek kuracjusza mógł być tylko jeden.

Przerysowane historyjki, gdzie olej z nasion rącznika pospolitego funkcjonował jako najlepszy środek przeczyszczający, często budzą uśmiech na naszych twarzach. Przypominają o humorystycznych aspektach, właściwości oleju rycynowego, który mocno się zakorzenił w świadomości szczególne „wcześnie urodzonego pokolenia”, jako remedium na wszelkie dolegliwości jelitowe.

Pochodzenie nazwy Castor Oil – Trop Bobrzy

„Castor oil” to angielskie określenie w odniesieniu do oleju rycynowego wytwarzanego rośliny Ricinus communis. Pochodzenie nazwy „castor” nie ma jednoznacznego wyjaśnienia, ale niektóre źródła sugerują, że może ona pochodzić od ang. słowa castoreum związanego z olejową wydzieliną gruczołów skórnych bobra europejskiego bądź kanadyjskiego (Castor fiber, Castor canadensis). Wnikając bardziej w etymologię, ang. słowa „castor„, to zostało ono zapożyczone od greckiego słowa Κάστωρ (Kastōr), oznaczającego „bobra„.

Jakie mogą być więc skojarzenia między od wieków używanego oleju z bobrzych gruczołów ang. „castoreum”, a później odkrytym roślinnym olejem rycynowym („castor oil”) ?

Bobry wytwarzają gęstą oleistą wydzielinę (kastoreum) w swoich gruczołach skórnych do m.in. impregnacji futra. Biorąc pod uwagę, że większość życia spędzają w wodzie, to łatwiej nam zrozumieć jak kluczową rolę odgrywa ten naturalny środek natłuszczający w ochronie przed wyziębieniem. Wydzielina gruczołów skórnych (podobna w zapachu do ambry, czy piżma) służy im również do znakowania i jest wykorzystywany w komunikacji reprodukcyjnej.

Wyjątkowa gęstość i lepkość kastoreum i oleju wytwarzanego z rącznika pospolitego są cechami, które spowodowały skojarzeniowe powiązanie tych dwóch produktów i ostateczne przejęcie nazwy castor.

Inna teoria na pochodzenie nazwy – Trop Mnisi

Inna teoria mówi, że nazwa może się wywodzić od rośliny uprawianej przez mnichów: Vitex agnus-castus L. czyli niepokalanka zwyczajnego (lub mniszego) — rośliny z rodziny jasnowatych (Lamiaceae), co w tym przypadku może to sugerować zapożyczenie słowa cast(us)or ze względu na czystą i leczniczą naturę obu roślin. Jednak ta wersja, choć możliwa, wydaje się mniej prawdopodobna.

Co łączy olej silnikowy Castrol Oil z Olejem Rycynowym?

Czy zdarzyło się wam, że szukając informacji na temat oleju rycynowego wpisać w wyszukiwarkę frazę castrol oil? Nie martwcie się. Nie jesteście jedyni. Jest to powszechny błąd semantyczno-leksykalny, podobnie jak to się ma w przypadku często mylonego cukru wanilinowego i waniliowego. Sam osobiście przez wiele lat kupowałem musztardę saperską, gdy się okazało po świadomym przeczytaniu etykiety, że to zawsze była sarepska 🙂 Nasze błędy językowe często mają źródło w znanych nam i przyswojonych terminach i tak może być w przypadku „castor oil”, który szczególnie dla mężczyzn, będzie się kojarzył z „Castrol Oil” — znaną marką olejów smarowych.

Powiązania frazeologiczne

Jak się okazuje, zbieżność nazw też nie jest przypadkowa. I tu przechodzimy do sedna zagadki. Marka olejów przyjęła nazwę „Castrol” całkowicie zasadnie. Okazuje się, firma, założona w 1899 roku, przez Charlesa „Cheers” Wakefielda pod nazwą „CC Wakefield & Company” już na początku swojego istnienia eksperymentowała z olejem rycynowym w swoich produktach smarowych do pociągów i sprzętu ciężkiego, co stanowiło charakterystyczny wyróżnik tych olejów do zastosowań mechanicznych i ostatecznie przyczyniło się do powstania nazwy marki. Niewielka domieszka gęstego oleju rycynowego poprawiała pracę silników w bardzo wysokich temperaturach, a przy tym jej niewielka jej ilość, gwarantowała, że olej był na tyle rzadki, by móc działać od momentu rozruchu.

Obecnie marka Castrol oferuje szeroką gamę olejów smarowych z zastosowaniem syntetycznych składników. Jednak olej rycynowy, o wyjątkowych parametrach, którym trudno sprostać syntetycznym odpowiednikom (temperatura zapłonu, lepkość), nadal stanowi swoistą „wisienkę na torcie” w składzie mieszanek olejowych tej popularnej marki.

I w ten sposób dotarliśmy do końca tropów, które prowadzą od oleju rycynowego, przez środki przeczyszczające z animacji Disneya i frazeologiczne skojarzenia z bobrami, aż do językowych pomyłek związanych z popularną marką olejów silnikowych – które, jak się okazuje, mają również swoje uzasadnienie.

Jeśli zaciekawił cię temat olej rycynowy castor oil? To zapraszam do artykułu, opisującego morfologię i ciekawostki związane z rącznikiem pospolitym, gdzie odpowiemy sobie również na pytania:

• Jaki związek jest między alternatywną nazwa rośliny rącznika pospolitego , a kleszczami?
• Jaki szczególny rodzaj symbiozy występuje między światem roślin — rącznikiem, a światem owadów — mrówkami.