Olejek ilangowy (ylangowy) – pochodzenie, wytwarzanie i rodzaje
Analizując skład wielu perfum (choćby sławnego N°5 Chanel) znajdziemy egzotycznie brzmiącą nazwę ylang-ylang. To olejek eteryczny wytwarzany z kwiatów jagodlinu wonnego (łac. Cananga odorata). Cóż to za niezwykły zapach, skoro upamiętniono go nawet w nazwie rośliny? A co znaczy ylang-ylang? Trudno wskazać, z jakiego języka pochodzi ta nazwa. Badacze mają kilka koncepcji. Tłumaczą ją czasem jako „dziki” lub „rzadki”.
Jagodlin wonny – nie tylko roślina ozdobna
Jagodlin wonny to drzewo urastające do 40 metrów, lecz w warunkach hodowlanych jest przeważnie przycinany i osiąga wysokość kilkunastu metrów. Pochodzi z Filipin i Indonezji, ale obecnie uprawiany jest na obszarze całej tropikalnej Azji, a także na Karaibach i Madagaskarze. Występuje również w ogrodach i parkach jako roślina ozdobna. Drewno jest miękkie, ale wykorzystuje się je jako materiał do rzeźbienia i do produkcji skrzyneczek lub bębnów.
Główną wartością Cananga odorata są natomiast żółte kwiaty o cienkich, długich i lekko powykręcanych płatkach. Mogą się one znaleźć w tradycyjnych wieńcach i girlandach (lei), jakimi mieszkańcy Polinezji witają miłych gości. Lecz zalety kwiatów nie kończą się na walorach estetycznych. W toku destylacji parowej uzyskuje się olejek ilangowy, czyli właśnie ylang-ylang, który przyniósł tej roślinie niemałą sławę. Jagodlin wonny kwitnie od listopada do maja.
Popularny jest również macerat z kwiatów ylang-ylang, produkowany na bazie oleju kokosowego. Taką mieszankę stosuje się jako balsam do ciała lub do włosów: łączy walory obu produktów, nawilżając, działając antyseptycznie, odżywiając skórę, redukując nadmierne wydzielanie sebum i przyspieszając porost włosów.
Olejek ilangowy – rodzaje i wytwarzanie
Olejek ilangowy uzyskuje się w procesie parowej lub wodnej destylacji świeżych kwiatów. Znany jest od 1860 roku (pomysł żeby wydestylować zapach pochodzi od żeglarza Alberta Schwengera, który zafascynowany wonią kwiatów, chciał ją zachować na dłużej). Zapach jest słodki, ale jego unikalne nuty zależą od rodzaju olejku. Zerwane kwiaty segreguje się według ich jakości i destyluje. Im dłużej, tym uzyskuje się mniej szlachetny olejek.
- Olejek ylang-ylang Extra (inaczej Bourbon, Extra Superior) ma żółtawy kolor, tłustą konsystencję, słodką woń (jest najsłodszy ze wszystkich gatunków). Destyluje się go 2 godziny i uważa za najszlachetniejszy. Jego przeznaczeniem są luksusowe perfumy.
- Olejek ylang-ylang klasy I również jest cenionym składnikiem luksusowych perfum, choć jest mniej cukierkowo-słodki od gatunku Extra. Jest to druga frakcja destylacji. Kwiatów nie wyrzuca się jeszcze, lecz destyluje w dalszym ciągu.
- Olejek ylang-ylang klasy II stosuje się najczęściej do perfumowania kosmetyków, szamponów, żeli pod prysznic, płynów do kąpieli i mydła. Słodycz zapachu jest widocznie zgaszona i zapach przesuwa się w stronę goździków. W aromaterapii można połączyć olejek gatunku I i II.
- Olejek ylang-ylang klasy III jest żółty, a jego słodki aromat niesie nutki innych kwiatów oraz drewna. To właściwie ostatki, więc wykorzystuje się go do produkcji tanich kosmetyków i detergentów.
Osobny rodzaj stanowi olejek kananga (lub cananga), który jest tańszy, jako że wytwarza się go znacznie prościej. Nie wydziela się osobnych frakcji dla każdego gatunku, a po prostu destyluje bez przerwy do uzyskania olejku.
Z 9 kg kwiatków ylang ylang można uzyskać około 30 g olejku. Nic więc dziwnego, że jego cena odzwierciedla dostępność. Ale z drugiej strony – jest to olejek eteryczny, więc jego wydajność też będzie nieporównywalna.