Męczennica jadalna (Marakuja) – nie tylko miąższ

Męczennica jadalna (Passiflora edulis Sims) to pnącze, które pierwotnie rosło tylko w Ameryce Południowej (Paragwaj, Argentyna, Brazylia), choć obecnie występuje w ciepłych warunkach strefy podzwrotnikowej również na innych kontynentach (Australia, Nowa Zelandia, Indie, Meksyk, Portugalia, Wyspy Szczęśliwe, Hawaje, Palestyna, RPA itp.). Jego popularna nazwa to marakuja. Jej jawajską nazwę sweet cup tłumaczy się jako „słodka filiżanka”, zaś w Paragwaju jest to kwiat narodowy.

Pnącze to urasta do 10-15 m., jego liście są trzyczęściowe, a kwiatki fioletowo-białe (choć dla ozdoby uprawia się też odmiany ubarwione inaczej). Kwiaty to prawdziwa chluba passiflory: środki są jasnozielone (o pręcikach przypominających młoteczki), płatki są niepozorne, rzadkie, podłużne, ubarwione gradientem od bieli do fioletu, a na nich znajdują się płatki w kształcie cienkich, pofalowanych sznureczków. Z liści, kwiatów i korzeni wytwarza się lecznicze wywary, np. herbatki ziołowe (odprężające, nasenne, uspokajające, obniżające ciśnienie, łagodzące bóle menstruacyjne, bóle mięśni i głowy, przeciwzapalne). Zaleca się picie ich podczas odwyków.

Słodko-kwaśne orzeźwienie Męczennicy Jadalnej

Marakuja (Męczennica jadalna) jest ceniona przede wszystkim za owoce: w zależności od odmiany – żółte lub fioletowe, śliwkowate w kształcie jagody, wypełnione słodko-kwaśnym miąższem, w którym zatopione są drobne pesteczki. Odmiana fioletowa jest o połowę mniejsza, bardziej słodka i ma bogatszy aromat. Oznaką dojrzałości i nabrania słodyczy jest lekkie pomarszczenie skórki. Miąższ passiflory jest świetnym produktem do wykonywania przetworów, napojów, koktajli i soków albo dodatkiem do produktów mlecznych (jogurty, lody, budynie, serki) i dań o mdlącym smaku (nutka orzeźwienia), a nawet mięs, jednak wyśmienicie smakuje również wyjadany bezpośrednio ze skórki za pomocą łyżeczki. Pesteczki można wypluwać lub przełykać. Marakuję wykorzystuje się również w cukiernictwie (dekoracja ciast i tortów, galaretki) oraz w gorzelnictwie.

Owoce są źródłem witamin: C, B2, B6, PP, A, kwasu foliowego, minerałów: żelazo, wapń, fosfor i flawonoidów (substancji niszczących wolne rodniki w komórkach). Przypisuje się im też delikatne właściwości uspakajające (zalecane przy astmie), moczopędne i obniżające ciśnienie krwi. Służą też w profilaktyce szkorbutu.

Pestki marakui jako źródło oleju

Z marakui pozyskuje się również cenny olej (ang. passion oil). Jego skład to głównie nienasycone kwasy tłuszczowe (ponad 80%), zwłaszcza kwas linolowy (omega-6), stanowiący minimum 70% objętości. Obok niego notuje się wysokie stężenie kwasu oleinowego (15%) i palmitynowego (10%). Stosuje się go w kuchni, a także w przemyśle (wyrób farb, lakierów, środków konserwujących, impregnatów). Ten wysoce nawilżający olej znajduje również szerokie zastosowanie w kosmetyce, świetnie nadając się na składnik mydła, balsamów, kremów, odżywek, maseczek. Ceniony jest również jako baza do masażu, gdyż przypisuje się mu działanie odprężające i łagodzące bóle mięśniowe.